Türkiye'de Sosyal Bilgiler Öğretim Programları Bağlamında Değerler Eğitimi; Tarihsel Gelişim ve Mevcut Durum

Sosyal bilgiler dersi farklı etnik, milli, kültürel vs. yapıdan gelen bireylerin, bir kurallar bütünü içerisinde birlikte yaşaması amacıyla, ABD'de, sosyal bilimlerin konularından beslenerek kurgulanmış bir derstir. Bu sayede farklı etnik yapıların ortak fikirde buluşması ve ortak hede ere dayanan bir anlayışın geliştirilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Daha sonraki tarihsel süreçte pek çok ülke Sosyal Bilgiler dersini ülkesinde vermeye başlamıştır. Türkiye'de ise II. Meşrutiyetin ilanından 1962 İlkokul Programı Taslağı'na kadar Tarih, Coğrafya ve Yurt/Yurttaşlık Bilgisi adları altında ve tek disiplin anlayışıyla sosyal bilgiler öğretimi yapılmıştır. Altı yıl uygulanan 1968 İlkokul Programı Taslağı'nda Sosyal Bilgiler dersine bir adım yaklaşılarak, Toplum ve Ülke İncelemeleri adındaki dersle disiplinler arası bir anlayış benimsenmiştir. 1968 İlkokul Programı ve 1973 Ortaokul Programı'nda dersin ismi Sosyal Bilgiler olarak değiştirilmiştir. Ancak, 1985 yılında ilkokul programında bir değişiklik olmazken, ortaokul programlarında yeniden tek disiplini anlayışa dönülerek Milli Tarih ve Milli Coğrafya dersleri konulmuştur. 1997 yılında sekiz yıllık kesintisiz eğitime geçilmesiyle ilköğretim 4 ve 5 sınıf Sosyal Bilgiler dersinin içeriği, 6 ve 7 sını arda devam niteliğinde olmuş, böylece yeniden ortaokul kısmında sosyal bilgiler okutulmaya başlanmıştır. 2004 yılında Sosyal Bilgiler Ulusal Konseyi [National Council for Social Studies- (NCSS)] kriterleri benimsenerek yapılandırmacı anlayışla sosyal bilgiler programı şekillendirilmiştir. 2005 yılında uygulamaya konulan bu program, 2017 yılında taslak bir değişime uğrarken, 2018 yılında yeniden revize edilmiştir. Sosyal Bilgiler dersinin bu değişim ve gelişim süre-cinde elbette o tarihte ülkede yaşanan olaylar ve siyasi anlayışlar etkili olmuştur. Çünkü bu ders ülkemize istenilen özellikteki vatandaşları yetiştirmektedir. Bilindiği üzere Milli Eğitim Temel Kanunu'nda vücut bulan ve eğitimimizin uzak hedefini oluşturan iyi insan, iyi vatandaş özellikleri; Sosyal Bilgiler dersiyle yetiştirilen, elini, dilini, kalbini birlikte kullanan bireylerle mümkün olmaktadır.