Havaalanlarının Çevre İle İlişkilerinin Yönetimi; Türkiye'de Uluslararası Trafiğe Açık Havaalanlarında Çevre Kirliliği Uygulamalarının Analizi

Günümüzün hızla değişen küresel ekonomisinde havayolu taşımacılığı büyüyerek giderek vazgeçilmez bir ulaşım hizmeti durumuna gelirken havaalanları da ulaşım ağının önemli bağlantı noktaları olarak çağdaş toplumun gelişimine önemli katkılarda bulunmaktadırlar. Toplumların, bölgelerin ve ülkelerin ekonomik gelirlerini sağlayan ana kaynaklardan biri olan havaalanları ekonomik gelişmede önemli bir ticari girdi kaynağı, ekonomik güç, ticari hareketlilik ve bölgenin dünya pazarlarına hızlı ulaşımını sağlamakta ve de istihdam olanağı yaratarak topluma sosyal statü kazandırmaktadırlar. Bunun yanısıra, ulusal ve uluslararası platformda ekonomik etkinlik ve büyümenin ateşleyicisi durumunda olup, özellikle iş dünyası ve turizmin ivme kazanması açısından önemli rol oynamaktadırlar.

Havaalanları içinde bulundukları çevreye sosyal ve ekonomik açıdan büyük canlılık getirmesine karşın çoğu zaman kirlilik ve gürültü ile özdeşleşmişler ve birçok ülkede kamu malı olmalarına rağmen çevrede yarattıkları olumsuz etkilerden dolayı havaalanı yönetimleri ile toplum karşı karşıya gelmişlerdir.

Havacılık sektöründeki hızlı teknolojik gelişim bu sektöre olan güveni artırdıkça talep de artmaktadır. Artan talep karşısında mevcut kapasitenin yetersiz kalmasına bağlı olarak havaalanı işleticileri apron genişletme, pist uzatma, terminal büyütme ya da yeni bir havaalanı inşa etme gibi faaliyetler içine girmektedirler. Bu çalışmalar da mevcut çevrenin zarar görmesine, ekolojik dengenin bozulmasına yol açabilmektedir. Havaalanı sistem planlaması ve master planlama ile havacılık talep tahminleri yapılıp havaalanı yer seçiminde doğru kararlar alınırsa çevresel etkileri en aza indirilmesi mümkün olacaktır.

Havaalanlarının ekonomik ve sosyal faydaları da göz ardı edilmeden kirlilik ve gürültü etkisi ile ilgili gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu çalışmanın ana konusunu oluşturan havaalanlarının kirlilik etkisi gürültü, hava ve su kalitesi ile ekolojik dengeye ve doğal yaşama olan etkileri olarak ele alınmıştır.

Gürültü, hava ve su kirliliğini yaratan maddeler ve etkileri ortaya konulmuştur. Daha sonra havaalanlarında söz konusu kirliliği yaratan maddeler ve faaliyetler belirtilerek bunların insan, doğa ve diğer canlı cansız tüm varlıklara olan etkilerini azaltma yolları önerilmiştir.

Çalışmanın son bölümünde ise Türkiye'de mevcut uluslararası tarifeli trafiğe açık havaalanları ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren Ercan Havaalanı'nda çevre kirliliği uygulamalarının analizi yapılmıştır. Havaalanının bölgedeki varlığı ve faaliyetleri sonucu yol açılan çevre kirliliği etkisi ortaya konulup uluslararası çevre standartlarını sağlayabilecek önlemlerin alınıp alınmadığı incelenmiştir. Sürdürülebilir bir kalkınma için çevre yönetim sisteminin önemi vurgulanmıştır.