Yargı Örgütü

Yasama, yürütme ve yargı şeklinde düzenlenen devletin üç temel fonksiyonundan birisi olan yargı yetkisi, Anayasa'ya göre bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılmalıdır. Anayasa'da yetki olarak nitelendirilen yargı fonksiyonu, organik anlamda yargı örgütü içerisinde yer alan mahkemelerce yerine getirilmektedir. Yargı erkinin, tarafsız ve bağımsız mahkemelerce kullanılmasının yanı sıra kamu hizmeti olarak sunulan adalet hizmeti de mevcuttur. Adalet hizmeti, bağımsız ve tarafsız mahkemelere göre daha kapsamlı bir örgütlenme olan yargı örgütü tarafından sunulmaktadır. Bu kapsamda yargı örgütü; mahkemeler, daireler, kurullar, savcılıklar ve adliyeler gibi birimlerden oluşur. Bunun yanı sıra yargı ve adalet hizmeti alanında görev üstlenmiş Hâkimler ve Savcılar Kurulu, Adalet Bakanlığı ile yargıya yardımcı hizmet yürüten Adli Tıp Kurumu gibi kurum ve kuruluşlar da bulunmaktadır. Dolayısıyla yargı örgütü geniş ve kapsamlı yapısıyla milyonlarca kişinin hak arama hürriyetinin hayata geçmesinde asli rol oynayan, doğrudan ya da dolaylı adalet hizmeti sunulan ve bu amaçla oluşturulmuş fiziksel mekân ve teşkilatı olan bir organizasyondur. Yürütme ile yargı fonksiyonu müstakil olmakla birlikte yargı örgütü sadece yargı fonksiyonunu yerine getirmez. Adli teşkilatın organik yapısı içinde yer alan mahkemelerin faaliyetlerini yürütmesi örneğin kalem çalışanlarının atanmaları, görevlendirilmeleri idari fonksiyon ile ezcümle idare hukuku kuralları ile yerine getirilir. Organik anlamda idare yargı örgütünün teşkilat yapısını ortaya koyarken mahkemelerinin kalem faaliyetlerinin yürütülmesi işlevsel anlamda idare fonksiyonunu ortaya koyar. Bu nedenle yargı örgütü yargılama faaliyeti dışında, idari işlemler de yürüten bir örgüttür. Bugüne kadar idare hukuku, siyaset bilimi, işletme, psikoloji, sosyoloji, antropoloji, sibernetik gibi farklı bilim dallarının uğraş alanına giren ‘örgüt' kavramının tanımı ilgili alana göre farklılık arz etmekle birlikte iş paylaşımının yapılması, görev ve yetkilerin net olarak belirlenmesi ve bunun aleniyet kazanması, sorumlulukların derecelendirilmesi, işlerin rasyonel bir şekilde dağılımı ve önceden belirlenen hedeflere erişilmesi gibi anlamlar içermektedir. Yargı örgütünün yapısının açıklandığı bu kitapta yargı ve adalet; kurum, kuruluşları ve birimleri, yargının doğasına ve tarihi süreç içerisinde yaşadığı gelişime paralel şekilde incelenmiştir. Diğer bir anlatımla, yargıçtan mahkemeye, mahkemeden kurullara doğru, yargılamanın başladığı ilk derece mahkemesinden istinaf ve temyiz aşamalarına yargılama usulü bütünselliği içinde yargı örgütünün yapısı ortaya konulmuştur. Yargının teorik altyapısı, gelişim süreci ve yaşanan tartışmalar ile arka plan konusunda detaylı bilgi edinmek isteyenler için yargı örgütünün insan unsurunu teşkil eden yargı görevlileri, kurumsal yapı ve yargı örgütü yönetiminin ayrıntılı olarak irdelendiği Yargı Hukuku kitabımızı öneriyoruz.