Finansal Türevlerle Hava Riski Yönetimi

Bilinen en eski sistematik risk kavramı, hava koşullarında beklenmedik ve mevsim normallerinin üzerindeki değişikliklerdir. Küresel ısınma, mevsim anomalilerinin boyutlarını artırarak hava riskinin yarattığı risklerin yönetimini daha da öncelikli bir konuma getirmiş, katastrofik boyutlara ulaşan can ve mal kayıplarının neden olduğu ekonomik tahribat, hava riski kavramının ciddi bir risk türü olarak öneminin artmasını sağlamıştır. Hava ve iklim değişiklikleri riskinin çok sayıdaki sektör ve firma üzerindeki etkisi, ekonomik faktörlerdeki değişmelerden ve finansal varlıkların fiyat dalgalanmalarından çok daha fazla olup bu kayıplar; kişi, firma, sektör, ülke ekonomisi bazında, hatta küresel düzeyde fon akışı dalgalanmalarına yol açmaktadır. Hava riski türevleri bu değişkenliklerin yarattığı risklere karşı, koruma (hedge) sağlamak amacı ile oluşturulmuştur. Hava riski yönetimi, hava koşullarının zorlayacağı gelir akışı sapmalarının önleyici finansal araçlar kullanılarak istikrar bandı içinde kalmalarını sağlamaya yönelik tüm finansal aktiviteler olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma, finansal türevler içerisinde en yeni, ancak finansal piyasalarda en hızla derinliği artan ve hava riski yönetiminde en etkili finansal araç hâline gelen hava türevlerine odaklanmıştır. Çalışma, hava koşullarında beklenmedik ya da mevsim normalleri dışında oluşan değişimlerin yaratacağı fon akışı dalgalanmalarının olumsuz etkilerine ve zararlara karşı hava riski yönetimi kavramı çerçevesinde nasıl korunulabileceğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Böylece; özellikle gelişmiş ülkelerde yaygın bir şekilde kullanılmakta olan hava türevleri konusunda, Türkiye'deki çalışmaların çeşitlendirilmesine ve bu alana daha fazla dikkat çekilmesine katkıda bulunulması düşünülmüştür.