Trabzon Limanı ve Hinterlandı; Ulaşım Coğrafyası Açısından Bir Araştırma

Trabzon , Anadolu nun kuzeydoğusunda, Asya ve Ortadoğu transit yolunun başlangıcında kurulmuş bir şehirdir. Coğrafi konumunun sağladığı avantajlar, hemen her dönemde Trabzonun bir liman şehri olarak önemini korumasına zemin hazırlamıştır. İlk çağlardan itibaren korunaklı bir koya sahip olması, geniş hinterlandı, dolambaçlı da olsa Anadolu içlerine, Güney Kafkasya ve İran a ulaşan yollar üzerinde bulunması, Trabzonu Doğu Karadeniz in en önemli limanı haline getirmiştir. Günümüzdeki çağdaş Trabzon Limanı , inşasına 1946da başlanan ve 1954de tamamlanan tesisleri ile Doğu Karadeniz Bölümü nün en gelişmiş limanı durumundadır. Liman sahası batıda Güzelhisar burnu ile doğuda Değirmendere Deltası arasındaki koyda; Çömlekçi mahallesi önlerindeki sığ sahanın doldurulması ve koy alanının derinleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Daha sonra artan gemi trafiğine cevap verilebilmesi için limanın modernizasyonu gündeme gelmiş ve 1980de başlayan çalışmalar 1990 yılında tamamlanarak bugünkü halini almıştır. Önceleri Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. bünyesine faaliyet gösteren Trabzon Limanı, 2003 yılında 30 yıllığına özelleştirilmiş ve Alport Trabzon Liman İşletmeciliği A.Ş. ye devredilmiştir. Hatırlanacağı üzere çağdaş bir liman belli derinliklerdeki havuzları,antrepoları, rıhtımları, dalgakıranları ile yükleme -boşaltma sistemleri bulunan tesislerdir. Bütün bunların yanında bir limanı deniz , göl veya akarsu kenarında bulunan salt beşeri tesis olarak tanımlamak kuşkusuz doğru olmaz. Nitekim limanın büyüklüğünü ve önemini arttıran esas unsur, limanın hizmet ettiği bölge, bir başka deyişle limanın hinterlandı veya işlevsel etki sahası ve onun coğrafi özellikleridir. Aslında limanı, işlevsel etki sahasının kıyıdaki bir yansıması olarak değerlendirmek mümkündür.