Osmanlı Ticaret Seferleri; Uluslararası Fuarlarda Osmanlılar 1851-1914

19 yüzyıl gibi hassas bir dönemde Osmanlı İmparatorluğu, Batı karşısındaki son ve en önemli hamlesini yapacak ve sanayileşme çabasına girişecektir. Osmanlılar için tek amaç muhtaç ülke olmaktan uzaklaşmak, sanayileşmiş ve kalkınmış bir ülke olmaktır. İdarecilerinin odak noktasında ise güçlü devlet rolünün muhafazası için yapılacak eylemler vardır. Bunun için de fuarlar kullanılmıştır. Fuar; Latince "festival, bayram, dini tören" anlamına gelen "feriae" kelimesinden türemiştir. Fuarların ilk oluşum sebebi, mal ve ürünlerin dağıtımı sırasında yaşanan sıkıntıların giderilmesi amacını taşımaktadır. Zamanla ticari ve dini olmak üzere iki farklı yöne doğru gelişim göstermiştir. Küresel ticaretin gelişmesiyle birlikte daha büyük fuarlar kendini göstermeye başlamıştır. 19 yüzyılın zor günlerinde sanayileşme hamleleri yaparak güçlü devlet rolünü ayakta tutmaya çalışan Osmanlı idarecileri içinse ilk kez 1851 yılında düzenlenen bu fuarlar adeta bir dayanak noktası olmuştur. Artık Osmanlılar dünyayı daha yakından takip edebilecek, kulaktan dolma bilgilerini bizzat tecrübe edecektir. Ayrıca bu fuarlar Osmanlı İmparatorluğu ve diğer ülkelerin gelişimini somut bir şekilde ortaya koyan ve dikkat edildiği takdirde yol gösteren önemli bir role de sahiptir. Birincil kaynaklara başvurulan bu eserde; arşiv belgelerinden gazetelere ve sergi kataloglarına kadar geniş bir kaynak taraması yapılmıştır. Gazeteler ve katalogların yanı sıra Osmanlı İmparatorluğu adına fuarlara katılan devlet adamlarının görüş ve yorumları da incelemeden geçirilmiştir. Dünya fuarları katalogları taranarak Osmanlı ürünlerinin hangi fuarlarda göründüğü, böylelikle de Osmanlı sanayi ürünlerinin izi sürülmeye çalışılmıştır. Araştırmanın bir neticesi olarak da fuar tarifinden başlayarak ilk uluslararası Türk fuarı olan Yabanlu'dan Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarına kadar uzanan bir yolculuk yapılmıştır.