Mikdat ile Miyase ve Mikdat'ın Talkan Cengi Hikâyeleri

Hazreti Muhammed'in sahabelerinden olan Mikdâd b. Amr ile ilgili Türk kültür ortamında üretilen hikâyeler, "dinî-menkıbevi" ve "tarihî-menkıbevi" bir nitelik taşımaktadır. Mikdat adına üretilen hikâyelerin çekirdeğini oluşturan "alp tipi kadın ile evlenme" ve "alp tipi kadının eş seçimi" motifleri Türk destanlarından özellikle Kam Püre'nin Oğlu Bamsı Beyrek destanında canlı bir şekilde takdim edilmektedir. Mikdat'ın yaşamının iki evresine denk düşen, benzer serüvenlerle yüklü cenkleri ve alp tipi kadın kahramanlarla evliliklerinin işlendiği söz konusu hikâyeler; Mikdat ile Miyase ve Mikdat'ın Talkan Cengi adıyla bu çalışmada ele alınmıştır. Mikdat adına üretilen hikâyelerden Mikdat ile Miyase'nin mensur örnekleri ve Mikdat'ın Talkan Cengi ilk defa bu çalışmada bilim dünyasının dikkatine sunularak incelenmiştir. Anadolu Türklüğünün Cenkname, Battalname gibi Türk destan verimlerinin olay örgüleriyle benzerlik gösteren her iki hikâye; bütüncül Türk epik destan geleneğinin Oğuzname çevresinde geliştirilerek nihai şekillerini almıştır. Mikdat ile Miyase ve Mikdat'ın Talkan Cengi Hikâyeleri başlığını taşıyan bu çalışma, "Giriş" ve üç bölüm olarak düzenlenmiştir. "Giriş"te Mikdâd b. Amr tanıtıldıktan sonra Mersin ve Hatay çevresinde kendisine atfedilen makamlar etrafında teşekkül eden inanış ve pratikler, ilgili çalışmalardan yararlanılarak örneklendirilmiştir. Araştırmacılar tarafından aynı yöreden ve Erzurum'da Behçet Mahir'den derlenen anlatmalar da bu bölümde sunulmuştur. "Birinci Bölüm"de hikâyelerin kaynağı ve türü meselesi üzerinde durulmuş, hikâyeler tanıtılarak hikâyelerin gelenek içindeki yerleri gösterilmiş, geniş özetleri verilmiştir.