Rekabet Hukuku Açısından Dijital Platformlar Ve Satıcılar Arasındaki Dikey İlişki

Dijitalleşmenin belirli bir seviyeye ulaştığı her ülkede ve genel itibarıyla dünya ekonomisinde dijital platformlar önemli bir konumda bulunmaktadır. Dijital platformların gelişim seyri bu önemlerini tahkim edeceklerini de göstermektedir. Nitekim hızla gelişen dijital ekonomide piyasanın arz tarafı ile talep tarafını buluşturarak aracı konumda bulunan dijital platformlar birçok farklı yolla bu iki tarafa da doğrudan ya da dolaylı olarak müdahale etmekte ve böylece piyasada önemli etkiler oluşturabilecek davranışlarda bulunabilmektedir. Dijital platformların bu davranışı birçok rekabet otoritesinin ve kanun koyucuların dikkatini çekmektedir. Bu çerçevede bu kitap, dijital platformların mecralarında faaliyet gösteren satıcılarla arasındaki ilişkinin rekabet hukuku anlamında incelenmesini konu edinmektedir. Bu kitapta öncelikle dikey anlaşmalar ile dijital platformlara ilişkin iktisadi ve hukuki açıklamalar yapılarak devamında dijital platformlar ile satıcılar arasındaki dikey ilişkinin mahiyeti, bu ilişkiye uygulanacak hukuk kuralları incelenmekte, bu incelemeye AB ve Türkiye'deki güncel mevzuat çalışmaları ve rekabet otoriteleri tarafından tesis edilen kararlar da dahil edilmektedir. Bu çalışmayla uygulayıcılar başta olmak üzere dijital platformlarla ilgili paydaşların dijital platformlar ile satıcılar arasındaki dikey ilişki hakkında rekabet hukuku anlamında güncel gelişmeler doğrultusunda genel bir bilgi ve yaklaşım edinmesi amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN) İÇİNDEKİLER GİRİŞ VE ÇALIŞMANIN KONUSU BİRİNCİ BÖLÜM REKABET HUKUKUNDA DİKEY ANLAŞMA İLE DİKEY SINIRLAMA KAVRAMI VE İLGİLİ HUKUKİ DÜZENLEMELER I. REKABET HUKUKUNDA DİKEY ANLAŞMA 1. Genel Olarak 2. Dikey Anlaşmaların Tanımı 3. Dikey Anlaşmanın İşlevleri ve Nitelikleri ile Dikey Sınırlamalar 4. Dikey Anlaşmanın Unsurları A. Anlaşmaya Taraf İki Farklı Teşebbüsün Bulunması B. Teşebbüslerin Üretim ve Dağıtım Zincirinin Farklı Aşamalarında Bulunması C. Anlaşmanın Mal ve Hizmetlerin Alımı, Satımı ya da Yeniden Satımı Amacıyla Yapılması II. DİKEY ANLAŞMALARIN UYGULANMASINA DAİR GÜVENLİ LİMAN GRUP MUAFİYETİ REJİMİ 1. 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliğindeki Rejim A. Anlaşmanın İlgili Tebliğde Tanımlanan Bir Dikey Anlaşma Olması B. Anlaşmanın Konu Bakımından İlgili Tebliğin Kapsamı Dışında Bulunmaması C. Pazar Payının Belirlenen Eşiği Aşmaması D. Anlaşmanın Herhangi Bir Ağır Sınırlama ya da Kapsam Dışında Bırakılan Bir Anlaşma İçermemesi 2. AB'deki Durum Yeni VBER'de Yer Alan Düzenlemeler A. Yeni VBER'in Yürürlüğe Girişi B. Yeni VBER'de Yer Alan Değişiklikler 3. ABD Rekabet Hukukunda Dikey Anlaşmalara Yaklaşım İKİNCİ BÖLÜM DİJİTAL EKONOMİNİN YENİ İŞ MODELLERİNDEN DİJİTAL PLATFORMLAR I. DİJİTAL EKONOMİDE ORTAYA ÇIKAN YENİ İŞ MODELLERİ 1. Genel Olarak 2. Dijital Ekonomide Başlıca İş Modelleri ve Dijital Hizmetler Yasası (Digital Services Act DSA) Tarafından Yapılan Sınıflandırma II. DİJİTAL PLATFORMLARIN TANIMI VE NİTELİKLERİ 1. Genel Olarak 2. Dijital Platformların Tanımı ve Yaygın Örnekleri 3. 7416 Sayılı Kanunla 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da Yapılan Değişiklikler Kapsamında Pazaryeri Tanımı ve İlgili Tanımlar 4. Platformların İktisadi Nitelikleri ve İşleyişi A. Genel Olarak B. Platformların Çift veya Çok Taraflı (Multi-Sided) Niteliği C. Ağ-Şebeke Dışsallıkları (Network Externalities) veya Ağ Etkileri (Network Effects) D. Ölçek ve Kapsam Ekonomisi ile Ölçeğe Göre Aşırı Getiri E. Platformların İşleyişinde Verinin Rolü 5. Ara Sonuç ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DİJİTAL PLATFORMLARIN SATICIYLA İLİŞKİLERİNDE DİKEY ANLAŞMALARA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASI I. PLATFORMLAR VE SATICILAR ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN DİKEY ANLAŞMA ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 1. Genel Olarak 2. Platformlar ile Satıcılar Arasındaki Anlaşmanın Rekabet Hukuku Anlamında Nitelikleri A. Platformlar ile Satıcılar Arasındaki Anlaşmalar Dikey Anlaşma Olarak Nitelendirilebilir mi? B. Platformlar ile Satıcılar Arasındaki Dikey İlişkide Sağlayıcı ve Alıcı Tarafın Tespiti II. PLATFORMLAR İLE SATICILAR ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ACENTELİK ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ 1. Genel Olarak 2. Acenteliğin Unsurları Bakımından Platform ile Satıcı İlişkisi A. Genel Olarak B. Acentenin Unsurları C. Platform Satıcı İlişkilerinin Acentenin Unsurları Kapsamında Değerlendirilmesi 3. Acentelik Hükümlerinin İktisadi Sebep-Sonuçları ile Platform Satıcı İlişkilerinin Bunlara Uygunluğunun Değerlendirilmesi 4. Platformlara İlişkin Acentelik Hükümlerinin Türk ve AB Rekabet Hukuku Kapsamında Değerlendirilmesi A. Genel Olarak ve Türk Rekabet Hukukundaki Durum B. AB Rekabet Hukukundaki Durum 5. Ara Sonuç DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DİJİTAL PLATFORMLARDA PLATFORMLAR TARAFINDAN UYGULANAN BAŞLICA DİKEY SINIRLAMA HALLERİ I. PLATFORMLARIN DİKEY SINIRLAMA UYGULAMALARININ TEMELLERİ 1. Genel Olarak 2. Dikey Sınırlama Uygulaması Bakımından Platformun Nitelikleri 3. Platformların Dikey Sınırlama Uygulamalarının Muhtemel Amaç ve Sonuçları II. PLATFORMLAR TARAFINDAN GETİRİLEN BAŞLICA DİKEY KISITLAMALAR 1. Giriş ve Kapsamın Belirlenmesi 2. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü/Münhasırlık A. Genel Olarak B. Platformların Rekabet Etmeme Yükümlülüğü Uygulamaları C. 7416 sayılı Kanunla Getirilen Platformların (Büyük Ölçekli ETAHS) Satıcılara Rekabet Etmeme Yükümlülüğü Uygulama Yasağı D. AB Rekabet Hukukundaki Durum 3. En Çok Kayrılan Müşteri (EKM) Şartları A. Genel Olarak B. EKM Şartlarının Muhtemel Amaç ve Etkileri C. Platformlar Lehine Getirilen EKM Şartları D. AB Rekabet Hukukunda Durum E. 7416 sayılı Kanunla Getirilen Platformlar (Büyük Ölçekli ETAHS) Lehine EKM Şartı Getirme Yasağı 4. Satıcıların Satış Fiyatına Müdahale Uygulamaları 5. Platformların Satıcılara Yönelik Çoklu Erişimi Sınırlandıran Uygulamaları 6. Ara Sonuç