Paulikanların Tarihi - Ermenistan ve Bizans İmparatorluğu Doğu Yerleşkelerinde; Paulikanizmin Kökenleri ve Gelişimi Üzerine Bir Çalışma

Paulikan Tarihi hakkındaki genel kabul gören yorumu yeniden değerlendirme düşüncesi bana ilk kez Profesör Austin P.Evans tarafından Columbia Üniversitesi'nde ortaçağ heretikleri üzerine yapılan bir seminerde bizzat kendisi tarafından dile getirilmişti. Konu hakkında çalışan diğer araştırmacıların da karşı karşıya kaldığı temel problemle kısa sürede ben de yüzleşmek zorunda kalmıştım. Bu problem Yunan ve Ermeni kaynaklarının yarattığı çelişkili ikili yapı ve Ermeni kaynaklarının önerdiği şekliyle Paulikanizm'in gnostik-düalist bir tarikat görüntüsüyle uyum içinde olmayışı yüzünden ortaya çıkmaktadır. Elinizdeki çalışmada ana hedef Paulikanizm'in kökenleri, doğası ve tarihçesi üzerine mevcut kaynakların tümünün yeniden değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir. Doğası gereği böylesi bir çalışmanın kesinlik içermeyen ve parçalar halinde bir yapıda olması ve kuşkusuz eldeki kanıtların da yetersizliği değerlendirildiğinde mevcut problemlerin bazıları için kesin kenarları olan bir çözüm üretilememiş olması normal karşılanmalıdır. Bu çalışmadaki temel amaç Paulikanizm'in Ermenistan, Fırat havzası ve (Constantinople) İstanbul'daki erken dönem gelişimi hakkındaki mevcut bilgiyi bir araya getirmektir.