Öğreti ve Uygulamada Türk Kefalet Hukuku

Başka bir kimsenin borcunun ödenmesini sağlama olarak kefalet, insanlık tarihinde en eski hukuksal işlemlerden birisini teşkil etmektedir. Bundan dolayı -Germen ve Roma gibi- eski hukukların hemen hepsinde bol miktarda kefalet çeşitleri bulunmaktadır. Kredi bu günkü liberal ekonomi düzeni için yaşamsal önemdedir. Kredi sisteminde ise kredinin aracı olarak kefaletin rolü daha bir önem taşımaktadır. Bu nedenle kefalet bu sistemden ayrı tutulmamaktadır. Borçlar Kanunundaki kefalet ilişkisini düzenleyen hükümlerin -B. K. mad. 483-503- uygulamada ortaya çıkan sorunlara ve ihtiyaca cevap verecek şekilde çözümler getirdiği elbette söylenemez. Kaldı ki, kefaletin tehlikeleri ile kötüye kullanılmalarına karşı verilen savaş. Kefaletin kendisi kadar eskidir. Kefalet, kredi aracı olarak ne kadar önemli ise, o kadar da tehlikeli bir hukuksal kurumdur. Gerçekten de kefalet gibi muhtemel -olası- ödeme borçları bize çok küçük bir yük ve tehlikesi az diye görünürler. Bundan dolayı kefalet altına girmekte, öbür borçlardan daha az ölçüde kaygı duyulmakta ve düşüncesiz kefaletlere ve de istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır. Kefaletteki tehlikeler ve düşüncesiz kefil olma olgusuyla parlamentolar ve hakimler daima savaşmıştır. Bu cümleden olarak İsviçre Borçlar Kanunun revizyonunda kefalete ait kurumlar ve ilkeler aynı kalmakla beraber düşüncesizce kefillikleri güçleştirme ve kefaletin korunmasını güçlendirmek amacı güdülmüştür. Türk Borçlar Kanunu Tasarısındaki kefalete ait hükümler İsviçre Borçlar Kanununun 1942 tarihinde yapılan değişikliğinin tercümesinden ibarettir. İsviçredeki değişiklik -istismar hariç- geniş ölçüde Federal Mahkemenin Kararlarındaki görüşlerden yararlanılarak gerçekleştirildiği için Türk Hukuku için de -Borçlar Kanunumuz değişmese bile- son derece faydalı olduğu düşüncesiyle Türk Borçlar Kanunu Tasarısının açıklanması ve yorumuna kitapta yer verilmiştir. Zira -yapılan değişikliklerin büyük bir kısmının yasa değişikliğine gerek olmadan mahkeme kararları ile de çözümlenebileceği söylenebilir- -Reisoğlu, Önsöz-. Kefalet sözleşmesi üzerinde çeşitli incelemeler yapılmıştır. Gülçin Elçin Grassingerin -Kefilin Alacaklıya Karşı Sahip Olduğu Savunma İmkanları, İst. 1996- doktora tezi örnek verilebilir. Ancak kefalet hükümlerinin tamamını bir araya toplayan Prof. Seza Reisoğlunun -Türk Kefalet Hukuku, Ank. 1964; Türk Hukukunda ve Bankacılık Uygulamasında Kefalet, Ank. 1992 ile Dr. Burak Özenin Kefalet Sözleşmesi, İst. 2008- isimli inceleme ve araştırma ürünü eserlerinden başka yayın bulunmamaktadır. Kitapta kefalet kurumu -sözleşme- bir bütün ve sistematik olarak incelenmiş olup, uygulamacılara faydalı olacağı inancı ile tüm maddelerin ayrı ayrı şerhi -açıklanması- yoluna da gidilmiştir. Kefalet ile ilgili gerek incelemeler, gerek sistematik ve de madde açıklamaları sırasında yeri geldikçe uygulamadan örnekler verilmiş olmasının yanında konu ile ilgili tüm Yargıtay içtihatları ayrıca bir bölüm halinde okuyucunun yararlanmasına sunulmuştur. Yargıtay İçtihatları Bankacılık Uygulaması Garanti Sözleşmesi, Borca Katılma, İtibar Emri ve Aval ile Benzerlikler ve Ayrılıklar Yeni Türk Borçlar Kanunu Tasarısının Açıklanması ve Yorumu İsviçre Borçlar Kanununun Yeni Kefalet Hukuku Hükümleri ile Karşılaştırmalı İncelemeler Kitabı yayın hayatına kazandıran ve hiçbir zaman desteğini esirgemeyen başta Adalet Yayınevi sahibi Hakan KARAASLAN ve Genel Koordinatör Tevfik SARISOY olmak üzere tüm Adalet Yayınevi çalışanlarına şükranlarımı sunuyorum.