Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku

İÇİNDEKİLER § 1. GİRİŞ 1 I. TANIM VE MİRAS HUKUKUNUN GEREKLİLİĞİ 1 1.Tanım. 1 2.Miras Hukukunun Gerekliliği 1 3.Miras Hakkının Anayasa Teminatı Altında Olması . 2 4.Miras Hukukunun Medenî Kanunun İçindeki Yeri ve Sistematiği 3 II.MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 5 1.Miras 5 2.Mirasbırakan 5 3.Mirasçı . 5 4.Tereke 8 a.Malvarlığında bulunan, fakat terekede yer almayan hukukî ilişkiler . 8 b.Malvarlığında bulunmayan, fakat terekede yer alan hukukî ilişkiler 10 c.Ölüm sebebiyle doğrudan doğruya mirasçıların şahsında doğan haklar . 11 5.Ölüme Bağlı Tasarruf . 12 III.MİRAS HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMI OLARAK KÜLLÎ HALEFİYET VE SONUÇLARI 12 1.Küllî Halefiyet Kavramı . 12 2.Küllî Halefiyetin İstisnası: Cüzî Halefiyet Hali 15 BİRİNCİ KISIM YASAL MİRASÇILIK § 2. KAN HISIMLARININ YASAL MİRASÇILIĞININ TEMELİ OLAN ZÜMRE SİSTEMİNİN ESASLARI 18 I. GENEL BİLGİLER 18 1.Fert Sistemi . 18 2.Sınıf Sistemi . 18 3.Zümre (Parantel) Sistemi 18 a.Zümrenin tanımı . 19 b.Yasal mirasçılık açısından Medenî Kanundaki zümre düzeni 19 II.ZÜMRE SİSTEMİNİN ANA PRENSİPLERİ 21 1.Mirasçı olabilmek için bir zümreye dahil olma 21 2.Bir önceki zümrede mirasçı bulunması, bir sonraki zümrenin mirasçılığını engeller . 22 3.Zümre içinde ön sıradaki (derecedeki) mirasçılar, bir alt sıradaki mirasçıların mirasçılığını engeller 24 4.Zümre başları ve kök başlarının önceliği 25 5.Zümre başı ya da kök başına altsoyun halef olması 27 6.Mirasın, birinci zümrede kök başlarına, ikinci ve üçüncü zümrelerde, zümre başlarına göre eşit olarak paylaşılması . 28 7.İkinci ve üçüncü zümrelerde mirasın ana ve baba hattı olarak ikiye ayrılması . 29 III.MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI İLE BAĞLI OLANLARIN MİRASÇILIĞI . 32 IV.YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI . 32 V. EVLİLİK DIŞINDA DOĞAN HISIMLARIN MİRASÇILIĞI 33 § 3. EVLATLIĞIN (VE ALTSOYUNUN) MİRASÇILIĞI 35 I. GENEL OLARAK 35 II.EVLATLIK VE ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ ÖZELLİKLERİ . 35 § 4. ZÜMRE SİSTEMİNİN GENEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ . 36 § 5. EŞİN MİRASÇILIĞI 37 I. GENEL OLARAK 37 II.EŞİN DEĞİŞİK ZÜMRELERLE MİRASÇI OLMASI DURUMUNDA MİRAS PAYININ ORANLARI. 37 III.EŞİN MİRASÇILIĞI İLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR 42 1.Boşanma Davasının Eşin Mirasçılığına Etkisi 42 2.Evliliğin Butlanı Kararının Eşin Mirasçılığına Etkisi . 45 3.Birden Fazla Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı 47 § 6. DEVLETİN MİRASÇILIĞI 47 İKİNCİ KISIM ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR § 7. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN ÖN BİLGİLER 50 I. KAVRAM 50 II.ÖLÜME BAĞLI BAĞIŞLAMALARIN ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HÜKÜMLERİNE TÂBİ OLMASI 51 III.ÖLÜME BAĞLI TASARRUF KAVRAMININ İKİ ANLAMI 52 1.Şeklî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar. 52 2.Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 55 § 8. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF YAPMA EHLİYETİ . 56 I. GENEL OLARAK 56 II.VASİYETNAME YAPABİLME EHLİYETİ 56 1.Ayırt Etme Gücü 57 2.Yaş 58 III.MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ 58 § 9. ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 61 I. ŞEKLÎ ANLAMDAKİ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 61 II.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA ŞEKLE UYMANIN YARARLARI . 62 § 10. RESMÎ VASİYETNAMELER 62 I. GENEL BİLGİLER 62 II.RESMÎ VASİYETNAMENİN DÜZENLENİŞ ŞEKİLLERİ 67 III.OKUNARAK VE İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER . 68 1.Birinci Safha . 69 2.İkinci Safha. 71 IV.OKUNMADAN VE İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER 73 V. KARMA ŞEKİLDE DÜZENLENEN RESMÎ VASİYETNAMELER 74 1.Okunmadan, Fakat İmzalanarak Düzenleme 74 2.Okuyarak, Fakat İmzalamadan Düzenleme 75 VI.BAZI ÖZEL DURUMLAR . 76 1.Körlerin Durumu 76 2.Sağır ve Dilsizlerin Durumu . 77 3.Türkçe Bilinmeyenlerin Durumu 78 § 11. EL YAZILI VASİYETNAME . 79 I. GENEL OLARAK 79 II.EL YAZILI VASİYETNAMENİN FAYDA VE MAHZURLARI 79 1.Faydaları . 79 2.Mahzurları 80 III.EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI 81 1.Vasiyetnamenin Metni 81 a.Genel Olarak . 81 b.Metnin kısmen üçüncü kişiler tarafından ya da mekanik bir araçla yazılmış olması 83 2.Düzenleme Tarihi . 84 a.Düzenleme tarihinin gösteriliş şekli 84 b.Düzenleme tarihinin vasiyetnamede gösterilmesinin faydaları. 85 c.Düzenleme tarihinin el yazısı ile olması şartı . 86 d.Düzenleme tarihinin vasiyetnamede bulunmamasının müeyyidesi 86 3.İmza 88 a.Genel olarak 88 b.İmzanın el yazılı vasiyetnamedeki fonksiyonları 88 c.İmzanın atılış şekli 88 d.İmzanın vasiyetnamedeki yeri 89 IV.EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (TEVDİİ) 89 V. EL YAZILI VASİYETNAMEDE VASİYETÇİ TARAFINDAN SONRADAN YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER 90 a.Vasiyetname daha tamamlanmadan yapılan değişiklikler 90 b.Vasiyetname tamamlandıktan sonra yapılan değişiklikler 90 § 12. SÖZLÜ VASİYETNAME 91 I. GENEL OLARAK 91 II.SÖZLÜ VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI 93 a.Birinci safha 93 b.İkinci safha . 93 III.SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ 98 § 13. MİRAS SÖZLEŞMELERİ. 99 I. TANIM VE GENEL BİLGİLER 99 1.Miras Sözleşmesi İle Vasiyetname Arasındaki Benzerlik. 99 2.Miras Sözleşmesi ile Vasiyetname Arasındaki Farklar . 99 II.MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 100 1.Olumlu Miras Sözleşmeleri-Olumsuz (Mirastan Feragat) Sözleşmeleri . 100 a.Miras sözleşmesi. 100 b.Mirastan feragat sözleşmesi 101 2.Bir Taraflı ve İki Taraflı Miras Sözleşmeleri 101 a.Bir taraflı miras sözleşmeleri 101 b.İki taraflı miras sözleşmeleri 101 3.İvazlı ve İvazsız (Karşılıklı ve Karşılıksız) Miras Sözleşmeleri . 101 a)İvazsız miras sözleşmesi. 102 b)İvazlı miras sözleşmesi. 102 III.MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ 102 1.Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunan Tarafın Ehliyeti 102 2.Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti . 102 3.Taraflardan Birinin Ehliyetsizliğinin Sonuçları 104 a)Ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan tarafın ehliyetsizliği . 104 b)Mirasbırakanın ehliyetsizliği 105 IV.MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ . 106 1.Genel Olarak . 106 2.Miras Sözleşmelerinin Şekil Yönünden Resmi Vasiyetnameden Farkları 107 a)Tarafların aynı anda noter huzurunda bulunmaları . 107 b)Noterin beyanları yazması ya da yazdırması ve metnin okunması . 108 c)Tarafların metni tanıklar önünde imzalamaları. 108 d)Mirasbırakanın tanıklar önünde belgeyi okuduğunu ve son arzularına uygun olduğunu beyan etmesi 108 e)Tanıkların şerh ve imzası 108 f)Miras sözleşmesinin saklanması, tevdii ve açılması . 109 § 14. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI, YOK OLMASI VE MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 109 I. VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI 109 1.Genel Olarak . 109 2.Vasiyetnamenin Sonradan Yapılan Bir Ölüme Bağlı Tasarruf ile Geri Alınması 110 a)Vasiyetçi, sonraki vasiyetname ya da miras sözleşmesi ile daha önceki vasiyetnamesini geri aldığını açık olarak beyan eder . 110 b)Vasiyetçi tarafından sonradan yapılan vasiyetnamede (ya da miras sözleşmesinde) önceki vasiyetnamenin geri alındığına ilişkin açık bir tasarruf bulunmamaktadır 111 3.Vasiyetnamenin Yok Edilerek Geri Alınması . 112 4.Vasiyetname ile Yapılan Tasarrufun Sağlar arası Bir Tasarrufla Geri Alınması (Ademptio Legati) . 113 II.VASİYETNAMENİN YOK OLMASI. 114 III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ (ORTADAN KALDIRILMASI) .116 1. Miras Sözleşmesinin Tarafların Anlaşması ile Sona Ermesi (Miras Sözleşmelerine Son Verme Sözleşmesi)116 a) Genel Olarak .116 b) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin şartları .117 aa) Tarafların hayatta olması .117 bb) Ehliyet .118 cc) Şekil 118 c) Miras sözleşmesine son verme sözleşmesinin sonuçları 118 2. Miras Sözleşmesinin Bir Tarafı İrade Beyanı ile Sona Ermesi: (Miras Sözleşmesinden Dönme) .119 a) Genel olarak 119 b) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras sözleşmesinden dönme 119 aa) Genel bilgiler .119 bb) Mirasçılıktan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı hâlinde miras sözleşmesinden dönmenin şartları 120 aaa) Hak sahibi .120 bbb) Mirastan çıkarma sebeplerinden birinin varlığı 121 ccc) Ehliyet 122 ddd) Şekil .122 cc) Mirastan çıkarma sebeplerinden birine dayanılarak miras sözleşmesinden dönmenin sonuçları .123 c) Miras Sözleşmesinden Sağlar Arası İvaz (Karşılık) Borcunun Yerine Getirilmemesi Sebebiyle Dönülmesi (Sona Ermesi) .123 aa) Genel olarak 123 bb) Sağlar arası ivaz borcunun yerine getirilmemesi sebebiyle miras sözleşmesinden dönmenin şartları 124 aaa) Dönme hakkı kime aittir? .124 bbb) Sağlararası ivaz borçlusunun temerrüde düşmüş olması 125 ccc) Sağlar arası ivaz borçlusunun yeterli güvence (teminat) göstermemiş olması 125 cc) Miras sözleşmesinden sağlar arası ivaz borcunun yerin getirilmemesi sebebiyle dönmenin sonuçları .125 3. Mirasbırakanın Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Tasarrufları 127 a) Genel olarak 127 b) Kanunda düzenlenen haller .128 aa) Mirasbırakanın miras sözleşmesi ile bağdaşmayan ölüme bağlı tasarrufları 128 bb) Miras sözleşmesi ile bağdaşmayan sağlararası ivazsız (karşılıksız) tasarruflar .129 cc) Müeyyide 131 c) Mirasbırakanın, kanunda düzenlenmemiş olan miras sözleşmesine aykırı tasarrufları .131 aa) Sağlar arası ivazlı tasarruf .132 bb) Miras sözleşmesi ile yapılan tasarrufun, mirasbırakanın sonradan oluşan aile hukuku ilişkilerinden etkilenmesi.132 cc) Mirasbırakanın sağlığında malvarlığını israf etmesi ya da fiilî tasarruflar yoluyla miras sözleşmesi ile lehine tasarruf yapılan kimseye zarar vermesi 133 IV.ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN KENDİLİĞİNDEN (KANUN GEREĞİ ) SONA ERMESİ 133 1.Lehine Ölüme Bağlı Tasarruf Yapılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi 134 2.Boşanma . 135 3.Evliliğin butlanına karar verilmesi 136 4.Mirastan yoksunluk sebeplerinden birinin varlığı . 136 5.Bozucu şartın gerçekleşmesi ya da geciktirici şartın gerçekleşmemesi 137 6.Sözlü vasiyetname 137 § 15. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 137 I. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 137 II.MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA ŞEKLÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUF ARASINDAKİ İLİŞKİ 138 1.Sadece Miras Sözleşmesi İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar 139 2.Hem Miras Sözleşmesi Hem de Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar 140 3.Sadece Vasiyetname İle Yapılabilen Ölüme Bağlı Tasarruflar . 141 § 16. MADDÎ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN TÜRLERİ . 141 I. MİRASÇI ATAMA 141 II.VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA) . 142 1.Genel olarak 142 2.Vasiyetin bazı türleri. 146 a)Belirli mal vasiyeti (bırakma) . 146 b)Alt vasiyet 147 c)Ön vasiyet. 147 d)Alacak vasiyeti .