Makine Bilgisi; Makine Mühendisliğine Giriş

Tüm maddi ve manevi zorluklara karşın insanlığa bilim, kültür ve teknoloji alanında eser verenlere... Makine Bilimi konu olarak geniş bir alanı içermekle beraber, esasen enerji, üretim, ulaştırma, cihaz tekniği gibi bir ülkenin ekonomik temelini oluşturan, ona uluslararası politik ve ekonomik alanda rekabet gücü sağlayan ve ülke bireylerinin yaşam seviyesini yükselten konuları inceleyen bir bilim dalıdır. Makine bilimi içerdiği tüm konularla ilgili bilimsel esaslarını açıklar, bilimsel araştırmaların sonuçlarını uygulamalarda kullanılmak üzere denklem, bağıntı, veri biçimde sunar ve bunlara dayanarak Tasarım ve Üretim yöntemlerini oluşturur. Bu kitabın birinci amacı, Üniversite ve Yüksek Okul öğrencilerine, Makine Bilimi hakkında geniş bir bilgi vermektir. İkincisi makine mesleği ile az çok ilgisi olan Mühendis ve Teknisyenlere bilgilerini tazelemek ve yeni teknolojik gelişmeler hakkında bilgi vermektir. Üçüncüsü makine alanı hakkında bilgi edinmek isteyen herkesi bilgilendirmektir. Dördüncü nedeni ise daha geniş bir anlam taşımaktadır. Bazı kişiler Makine Bilimini yeniliğe yönelik olmayan eski ve klasik bir bilim dalı olarak saymaktadırlar. Bu kitapta gösterildiği gibi bunun hiç böyle olmadığı anlaşılmaktadır. Makine Bilimi direkt enerji ve üretim teknolojileri ile ilgili bir bilim dalı olduğu için, bu alandaki sürekli ve gittikçe hızlanan gelişmeler ve yenilikler, Makine Bilimini sürekli gelişen ve yenilenen bir bilim haline getirmektedirler. Günümüzde enerji, üretim, ulaştırma vb. alanlarında kullanılan makine ve cihazlar gittikçe daha çok CNC (Bilgisayar Destekli Sistemler) biçimde elektronik sistemlerle bütünleşmekte ve bunların tasarımı ve üretimi CAD-CAM (Bilgisayar Destekli Tasarım ve İmalat) sistemlerine dayanarak yapılmaktadır. Bunun sonucu olarak çağımızın en büyük devrimlerinden biri, esnek otomasyon adını taşıyan bilgisayar destekli otomasyon olmuştur. Yeni ve geniş ufuklar açan otomasyon Makine Biliminin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Tüm bu teknolojik gelişmelerin etkisi altında, günümüzdeki makineler sırf makine olmaktan çıkmış, elektronik sistemlerle bütünleşmiş ve Makine Bilimi yeni gelişen Mekatronik Bilimine dahil edilmiştir, Makine- Bilimine Giriş, Enerji Makine ve Tesisatları, Üretim Yöntemleri ve Makineleri, Malzeme, Mukavemet ve Toleranslar, Makine Elemanları ve Otomasyon gibi altı bölümden oluşan bu kitap Öğretim Üyesi, bilimsel' araştırmalar ve sanayide danışman olarak biriktirdiğim 45 yılı aşan deneylerin ürünüdür. İlk baskısı 1997 yılında yapılan bu kitabın şimdiki sunumu, yeni teknolojik gelişmeleri ilave edilerek tamamen gözden geçirilmiş baskısıdır. Kitabın basılmasını sağlayan Birsen Yayınevi'ne teşekkürü bir borç bilirim. Eserin okuyuculara yararlı olmasını dilerim. Koru Sitesi, 12 Ekim 2006 Prof. Dr. Mustafa AKKURT İÇİNDEKİLER MAKİME BİLİMİNE GİRİŞ Hiakirse Tanımı ve Mekanik Enerji Makine Tanımı Mekanik Enerji Makinelerin Sınıflandırılması Makinelerinin Tarihçesi Bilim ve Teknoloji Makinelerinin Tarihçesi Bilim ve Teknoloji Tasarım ve Üretim Makine Mühendisliğin Rolü ENERJİ MAKİNE VE TESİSATLARI Enerji Dönüşümü Yakıtlar Doğa Enerji Kaynaklan Özel Doğa Enerji Kaynakları Termik Motorları İçten Yanmalı Motorlar Türbinler Tepki Motorları Buhar üreticileri ve isi Değiştiricileri Buhar Kazanları Isı Değiştiricileri Santraller ve Elektrik Enerjisi Elektrik Jeneratörleri Motorları ve Santralleri Hidrolik Termik ve Nükleer Santraller Hidro-Pnömaiik Makineler Hidrolik Makineler Pnömatik Makineleri ÜRETİM YÖNTEMLERİ VE MAKİNELERİ Esaslar Talaşsın İmalat Yöntemleri Döküm Plastik Şekil Verme Sac İşleme Kaynak Talaşlı İmalat Yöntemleri Tanım Sınıflandırma ve Esaslar Tornalama Delik İşleme Frezeleme Planya-Vargelleme Broşlama Dişli Çarklarda Diş Açma Taşlama Çok İnce talaş Kaldırma İşlemleri Fiziksel-Kimyasal İşleme Yöntemleri Plastik Malzemelerin İşleme Yöntemleri MALZEME MUKAVEMET VE TOLERANSLAR Malzeme Bilgisi Esaslar Malzemelerin Mekanik Özellikleri Çelik ve Dökme Demir Diğer Metalik Malzemeler Plastik Malzemeler Karma Malzemeler Mukavemet Bilgisi Gerilme ve Şekil-Değiştirme Kavramları Basit Nominal Gerilmeler Malzemelerinin Mukavemet Sınırları ve Emniyet Gerilmeleri Tasarım Bağıntıları Bileşik Gerilmeler Şekil Değiştirmeler ve Rijitlikler Toleranslar ve Yüzey Kalitesi Boyut Toleransları Şekil Toleransları Yüzey Pürüzlüğü MAKİNA ELEMANLARI Makine Elemanlarının Sınıflandırılması Bağlama Elemanları Kaynak Bağlantıları Lehim Bağlantıları Yapıştırma Perçin Bağlantıları Cıvata Bağlantıları Mil-Göbek Bağlantıları Pim Perno ve Esnek Segman Bağlantıları Yaylar Esaslar Yaprak Yaylar Silindirik Helisel Yaylar Diğer Yaylar Miller ve Aksalar Esaslar Akslar Miller Triboiöji Yataklar ve Kızaklar Esaslar Sürtünme Aşınma Yağlama (Tribdloji) Kaymalı Yataklar Rulmanlar (Yuvarlanmalı Yataklar) Kaplın ve Kavramalar Esaslar Kaplinler Kavramalar Güç ve Hareket İletim Elemanları Genel Bilgiler Dişli Çarklar Sürtünmeli Çarklar Kayış Kasnak Mekanizması Zincir Mekanizması Varvatörler Cıvata Mekanizmaları OTOMASYON Kontrol ve Otomatik Kontrol Genel Bilgiler Kontrol ve Otomatik Kontrol Tekniği Pnömatik Kontrol Sistemleri Hidrolik Kontrol Sistemleri Bilgisayar Tekniği Bilgisayar Donanımı Bilgisayar Yazılımları CMC Takım Tezgahlan ve Sistemleri CNC Tezgah ve Sistemlerin Donanımı Programlama İlkeleri ISO Kod Sistemine Göre Programlama Programlama Tekniği ve Örnekleri CAD-CAM Sistemleri Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Bilgisayar Destekli İmalat (GAM) LİTERATÜR