Çanakkale / 18 Mart 1915

Yeni Mecmua, Ziya Gökalp’in yönetiminde 1917’de yayımlanmaya başlayan bir dergi. Yahya Kemal’den Hamdullah Suphi’ye kadar bir çok aydının katkıda bulunduğu bir çalışma. İmparatorluğun zor günlerinde ulusal bilinci geliştirme, halkın bozulan moralini yükseltme çabası içinde olan İttihad ve Terakki Fırkası’nın da desteklediği bir yayın. 1918 yılının ilk yarısında Birinci Dünya Savaşı devam ediyor, Yeni Mecmua da ulusal bir söylemle yayınlarını sürdürüyordu ve o yıl Çanakkale Savaşı’nın 3. yıldönümüydü. Savaşın sonu iyi görünmüyor, ülke bir ‘bilinmeze’ doğru sürükleniyordu. İşte böyle bir dönemde tarihin en görkemli savunmalarından birini ‘özel sayı’ ile anmanın yerinde olacağı düşünülmüş ve bu sayı hazırlanmıştı. Murat Çulcu’nun titizlikle hazırlayıp, ayrıntılı bir ‘sunuş’la dönemi, dergiyi ve Ziya Gökalp’i anlattığı yazısı açıklayıcı bir özellik içeriyor. Yeni Mecmua’nın Nüsha-i Fevkaladesi’nde yer alan tüm makaleler ve edebi yazılar ana hatları itibariyle Ziya Gökalp’in “Türkleşmek-İslamlaşmak-Musaırlaşmak” düşüncesiyle uygunluk taşıyordu. Sayısı 75’i bulan yorum, anı, söyleşi, inceleme, hikaye, şiir vb. yazıların yer aldığı dergide en dikkati çekici bölümlerden birisi de Ruşen Eşref Bey’in Mustafa Kemal Paşa ile yaptığı söyleşidir. Bu zor günlerde toplumun beklediği güçlü kişilik, kurtarıcı ve önder; Fevkalade Nüsha’nın sayfaları arasından tüm İmparatorluk coğrafyasına ve dünyaya haykırıyor: “Ben buradayım ve zamanımı bekliyorum.” Bu güçlü adam o zamana kadar fazla öne çıkmaya çalışmayan; verilen görevleri hakkıyla yapan bir konumdan ‘müthiş zamanlamacılığı’yla tarih sahnesinin önüne çıkıyor. Bu çok değerli tarihsel belgeyi yeni harflerle ilk kez sunmuş olmayı bir görev ve sorumluluğumuzun gereği olarak görüyoruz.