Kapitülasyonların Kaldırılması

Kapitülasyonlar; adlî, idarî, malî ve iktisadî alanlarda yabancılara verilmiş imtiyazlardır. XVIII. yüzyıla kadar kapitülasyonların Osmanlı Devleti üzerinde olumsuz bir etkisi olmamış; hatta başta ekonomi olmak üzere birçok alanda faydası görülmüştür. Buna karşın özellikle bu yüzyılın sonlarına doğru kapitülasyonlar, Osmanlı Devleti açısından olumsuz tesiri giderek artan ve pek çok alanda hissedilen ciddi bir sorun haline gelmiştir. Osmanlı Devletinin adlî teşkilatını, kanunlarını, ekonomisini, maliyesini, idarî işleyişini; temelde bağımsızlığını ve hâkimiyetini derinden etkileyen bu kadar önemli bir konuyla ilgili müstakil çalışmaların azlığı şaşırtıcıdır. Osmanlı Devletinde bile kapitülasyonlar meselesini ele alan kitaplar azdır ve büyük çoğunlukla da II. Meşrutiyet dönemine aittir. Osmanlı Devleti döneminde konuyla ilgili yapılan çalışmaların birçoğunun hâlihazırda Latin harfleriyle yayımlanmamış olması da bu alandaki bilgi eksikliğinin daha fazla hissedilmesine neden olmaktadır. Buradan hareketle genelde kapitülasyonlar konusunda özelde 1914teki ilga kararıyla ilgili bilgi birikiminin oluşmasına katkıda bulunmak çalışmanın ana gayesini oluşturmuştur.