Yabancıların Kaleminden Sultan İkinci Abdülhamid Han

Mahmud Esad tarafından derlenen bu eser, Sultan İkinci Abdülhamid Han ve devri hakkında yabancıların görüşlerini beyan etmektedir. Mahmud Esad buna en güzel bir misal olarak Emile Monvoisin'ın neşrettiği "Devlet-i Aliyye-i Osmâniye ile Fransa" isimli kitabı zikreder. Emile Monvoisin, Fransa matbuâtının meşhur simâlarından olup belediye meclis azalığı yapmış Osmanlı hayranı bir Fransızdır ve yazmış olduğu bu risâle sebebiyle Sultan İkinci Abdülhamid Han tarafından dördüncü dereceden Mecîdî nişanı ile taltif edilmiştir. Mahmud Esad derlediği bu eserine, Sultan İkinci Abdülhamid Han'ı medheden Emile Monvoisin kitabından yaptığı iktibaslardan başka, birkaç meşhur Fransızın bu hususta, muhtelif yerlerde yaptıkları konuşmaları da ilave etmiştir. Hakkında pek çok şey söylenip yazılmış olan Sultan İkinci Abdülhamid Han'a bir de yabancıların yani Fransızların gözüyle bakmak, belki de bizim hiç göremediğimiz husûsiyetlerini görmemizde ve onu daha iyi anlamamızda bize fayda temin edecektir.