Avrupa'da İslam ve Sivil Toplum; Almanya Örneği

insanlığın sosyokültürel tarihinde seyahatler büyük öneme sahiptir. Birbirinden uzak toplumların yakınlaşmaları kımı zaman seyyahlar aracılığıyla sağlanmıştır, seyyahlann verdiği bilgiler sayesinde dünyanın birbirinden uzak köşelen arasındaki mesafe kısalmıştır. Büyük kâşiflerin gerçekleştirdiği keşif seyahatlerinin yanı sıra toplumulann değişik katmanlannda yer alan kişilerin; tüccarların, denizcilerin, doğa araştırmacılarının, antropologlarının gezileri de çeşitli açılardan önemli olmuştur.Osmanlı devlet adamlan ve seyyahlan da yeni bir uygarlığın daha yakından tanınması bakımından özellikle XİX. yüzyılda Avrupa ülkelerinde geziler yapmış ve bu gezilerinin izlenenden çeşitli şekillerde aktarmışlardır. Seyahatini resmî çerçevede gerçekleştiren görevlilerin sunduğu raporlar ve yazdığı sefaretnameler üzenne bugüne kadar çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ne var ki, en az sefaretnameler kadar hatta Avrupa'daki sivil hayatın tanıtılması bakımından onlardan daha önemli olan seyahatnameler üzerine böyle bir çalışma mevcut değildir. Bakı AS1LTÜRK, bu oldukça geniş araştırmasında Osmanlı seyyahlarının Avrupa izlenimlerini bütün yönleriyle ele almaktadır. Araştırmada, Batı için tam bir sanayileşme ve modernleşme çağı olan XİX. yüzyılda ve XX.yüzyılın ilk çeyreğinde Avrupa ülkelerindeki sosyal hayat, uygarlığın oluşturulmasında önemli rol oynayan bilim ve eğitim alanındaki çalışmalar, en geniş anlamıyla Avrupada kültürü ve sanatı, ulaşım ve iletişim alanındaki yenilikler, Avrupa halklarının kendine özgü yönlen... ortaya koymuştur. O dönemde dünya başkenti sayılan Pans'le birlikte Londra, Berim, Viyana, Roma gibi merkezlerin ve öteki önemli şehirlerin özellikleri de araştırmada seyyahlann izlenimlen çerçevesinde panoramik olarak sunulmuştur. Alanında bir ük olmasının yanı sıra, seyyahlann sunduğu malzemeyi çok geniş bir perspektifle değerlendirmiş olması bu araştırmayı ayrıca önemli kılmaktadır.