İslâmcılığın Türkiye Seyri; Sosyolojik Bir Persfektif

Türkiye'de dinin toplumsal görünümleri ve dinî 'mesele'lerin siyasallaşması hakkındaki çalışmalara yaklaşık yirmi yıldır önemli katkılarda bulunan Elisabeth Özdalga'nın çalışmaları, bu kitapta biraraya getirildi. Elisabeth Özdalga'nın yazılarında, sosyolojik yaklaşımın indirgemecilikten uzak duran, serinkanlı, bununla beraber empatiye yatkın eleştirel bakışının sağlam örneklerini buluyoruz. Onun aradığı, bir yazısında kullandığı ifadeyle: "Şeytanları, aynı zamanda melekleri, normal insanlara dönüştüren, daha geniş bir perspektif..." Derlemedeki yazıların bir bölümü, din olgusuna ve İslâm'a/İslâmiyet'e yaklaşmanın kuramsal sorunları üzerinde duruyor. En kapsamlı bölümü, İslâmî/İslâmcı hareketin değişik cephelerine ilişkin incelemeler oluşturuyor. Bu bölümdeki yazılarda, İslâmcı hareket üzerinden, demokrasi, sivil toplum, yerleşik siyaset yapıları da analiz ediliyor. Dinle ilgili üç hararetli 'toplumsal meseleyle', eğitimle, örtünmeyle ve kadınla ilgili üç makale, kitabın üçüncü bölümünü oluşturuyor. Son olarak, Türkiye'de yakın dönemde en fazla ilgi ve tartışma uyandıran İslâmî 'oluşum' olan Fethullah Gülen hareketini mercek altına alan bir bölüm yer alıyor kitapta. "Kemalizmin sivil toplumun büyümesine katkıda bulunması kadar buna mani olması gibi, İslâmcılığın da karşıt eğilimlerin taşıyıcısı olduğuna" dikkat çeken Özdalga, ayrıştırıcı bakışıyla ufuk açıyor. İÇİNDEKİLER 9 ÖNSÖZ BİRİNCİ BÖLÜM 11 Din ve Sosyal Teori 13 DİN, DİN Mİ; YOKSA BAŞKA BİR ŞEY Mİ? Din Olgusuna İndirgemeci Yaklaşımların Ön Eleştirisi 23 MODERN BİR HAÇLININ YETERSİZLİKLERİ Montgomery Watt ve İslâmı Tarihselcilikle Fethetmekteki Zorluklar İKİNCİ BÖLÜM 43 İslâm, İslâmcılık ve Siyaset 45 SİYASİ İSLÂM LİBERAL DEMOKRASİNİN ANOMALİSİ Mİ? 53 TÜRKİYEDE İSLÂMÎ UYANIŞ VE RADİKALİZM ÜZERİNE 69 SİVİL TOPLUM VE DÜŞMANLARI Türkiyede İslâmcı Öğrenci Hareketi İçindeki Son Gelişmeler Işığında Bir Tartışmaya Dair Düşünceler 89 İYİLİĞİN VE KÖTÜLÜĞÜN SEMBOLLERİ OLARAK DOĞU VE BATI Modernite Karşısında Müslüman Türk Aydınları 103 TÜRKİYEDE SİYASİ LİDERLER VE DEMOKRASİ Necmettin Erbakan: İktidar Uğruna Demokrasi 129 NECİP FAZIL KISAKÜREK: TASAVVUF BAHÇESİNDE KAHRAMAN MİLLİYETÇİ Bir Türk İslâmcı Aydını Hakkında Parça Parça İzlenimler ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 147 İslâm: Özel, Kamusal 149 YASAKLANAN VE ZORLA KABUL ETTİRİLMEYE ÇALIŞILAN ÖRTÜNME Günümüzün Tartışmalı Konusu Üstüne Bazı Düşünceler 169 DÜZEN VE İLERLEME ADINA EĞİTİM Türkiyede Sekiz Yıllık Zorunlu Eğitim Reformu Üzerine Düşünceler 201 KADINLIK, ONUR VE İMAN İslâmcı Bir Kadının Hayat Hikâyesi Üzerine Düşünceler DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 233 Fethullah Gülen Hareketi Üzerine 235 İSLÂMÎ KALIBA DÖKÜLEN DÜNYEVİ ÇİLECİLİK: FETHULLAH GÜLENİN DİNDARLIĞI VE EYLEMCİLİĞİ 255 FETHULLAH GÜLEN HAREKETİNDE LAİKLEŞME EĞİLİMLERİ: TIKANMA MI, YOKSA YENİLENME FIRSATI MI? 275 FETHULLAH GÜLENİN İZİNDE: ÜÇ KADIN ÖĞRETMENİN HAYAT HİKÂYESİ