Dîwana Şêx Şemsedînê Exlatî

Şex Şemsedîn, di sedsala 16-17an de helbestvan û mutesevvifekî serdema edebiyata Kurdî ya klasîk e. Bi qasî ku te zanîn yekemîn helbestvane Kurd ye terîqeta Xelwetîye. Em veya ji mexlesa wîya "Xelwetî" fem dikin. Helbestavan di qada edebiyata Kurdî de weke mexlesa xwe Xelwetî maye. Ji davviya sedsala 16an heta sedsala 17an jiyaye. Di sedsalen ku helbest nivîsandine de, edebiyata Kurdî di lutkeya xwe ya herîbilind de ye. Şex Şemsedîne Exlatî, ji ber sere di navbera dewleta Osmanî û Sefevviyan de ji navçeya Exlat ya li ser bajare Bedlîse koçber bûye. Piştî mayina çend salan li Oremare, herî dawî li günde Birîfka, ye li ser bajare Dihoke bi cî bûye. Jiyana xwe di uzlet û xelwete de derbas kiriye. Di helbeste de, zimane wî giran û xwedî-sentaksen cüda ye. Di helbesta Kurdî de qaliben serbixwe ava kirine. Di helbesten xwe de bi piranî li ser jiyana gundevvariye rawestiyaye. Mîna şairen hemdema xwe, felsefeya tesevvife di helbesten xwe de baş hunaye. Unsûren devoka Serhed û devoka Behdînan di helbesten * wî de nene.