Rus-Japon; Harbinden Alınan Maddi ve Manevi Dersler ve Japonların Başarılarının Sebepleri

Japonya'nın, 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'ndan büyük bir zaferle çıkması, Batılıları şaşırtmış, "büyük güçlerin" mağduru durumundaki İslam Dünyası'nın aydınlarını ise derinden etkilemiş ve sevindirmiştir. Bu savaş, 17. yüzyılın sonlarından itibaren, neredeyse Rusya ile yaptığı tüm savaşları kaybeden Osmanlı İmparatorluğu'nun aydınları arasında -Japonya gibi adı, sanı yeni duyulmaya başlayan bir devletin, Rusya gibi bir "devi" yenmesi- büyük bir hayranlık uyandırmıştır. Bu hayranlığın oluşumunda, şüphesiz dönemin matbuatının da büyük etkisi vardır. General Said Pertev Demirhan'ın 1913 senesinde yayımlattığı, Rus - Japon Harbinden Alınan Maddi, Manevi Dersler ve Japonların Esbab-ı Muzafferiyetleri adlı kitabının da bu etkiye katkı sağlayan en önemli eserlerden biri olduğu söylenebilir. Savaş'a, Osmanlı İmparatorluğu'nun gözlemcisi olarak katılarak, kişisel tecrübelerini, kendi gözüyle gördüklerini, bizzat yaşadıklarını aydın bir asker olarak yazıya dökmesi, Demirhan'ın bu kitabının önemini artırmaktadır. Pertev Paşa, bu eserinde sadece askerî konuları veya savaşı anlatmamış aynı zamanda dönemin Japonyasının tarihini, kültürünü, eğitim sistemini aktarmış, Türk tarihinden de örnekler vererek Japon modernleşmesini Osmanlı kamuoyuna yeni bir yapılanma modeli olarak sunmuştur.