Avrupa Birliği Katılım Müzakere Sürecinde Türkiye’nin İstihdam Stratejisi (2000 – 2014)

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ iii TABLOLAR LİSTESİ ix GRAFİK VE ŞEKİLLER LİSTESİ . xi KISALTMALAR LİSTESİ . xiii GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE'NİN KARŞILAŞTIRMALI NÜFUS VE İŞGÜCÜ YAPISI 1.1. Avrupa Birliği ve Türkiye'nin Nüfus Yapısı ve Özellikleri . 7 1.1.1. Nüfus Miktarı ve Nüfus Artışı . 8 1.1.2. Nüfusun Cinsiyet Yapısı 12 1.1.3. Nüfusun Yaş Yapısı . 15 1.1.4. Çalışma Çağı Nüfus ve Bağımlılık Oranı 21 1.2. Avrupa Birliği ve Türkiye'nin İşgücü Yapısı ve Özellikleri 28 1.2.1. Cinsiyete Göre İşgücü ve İşgücüne Katılma Oranı 29 1.2.2. Yaş Gruplarına Göre İşgücü ve İşgücüne Katılma Oranı 33 1.2.3. Eğitim Durumuna Göre İşgücü ve İşgücüne Katılma Oranı 37 1.3. Avrupa Birliği ve Türkiye'de İşgücüne Dahil Olmayanlar . 42 1.3.1. Cinsiyete Göre İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus 43 1.3.2. Yaş Gruplarına Göre İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus 47 1.3.3. Eğitim Durumuna Göre İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus 50 1.3.4. Nedenlerine Göre İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus . 53 1.4. Avrupa Birliği ve Türkiye'nin İstihdam Yapısı ve Özellikleri . 57 1.4.1. Cinsiyete Göre İstihdam Edilenler . 58 1.4.2. Yaş Gruplarına Göre İstihdam Edilenler . 62 1.4.3. Eğitim Durumuna Göre İstihdam Edilenler . 65 1.4.4. İşteki Durumuna Göre İstihdam Edilenler . 69 1.4.5. Meslek Gruplarına Göre İstihdam Edilenler 73 1.4.6. Sektörlere Göre İstihdam Edilenler 77 1.5. Avrupa Birliği ve Türkiye'de İşsizlik . 81 1.5.1. Cinsiyete Göre İşsizlik . 82 1.5.2. Yaş Gruplarına Göre İşsizlik 86 1.5.3. Eğitim Durumuna Göre İşsizlik . 89 1.5.4. Sürelerine Göre İşsizlik 92 İKİNCİ BÖLÜM AVRUPA BİRLİĞİ'NİN İSTİHDAM STRATEJİSİ 2.1. Avrupa İstihdam Stratejisinin Tarihsel Gelişimi . 96 2.1.1. Beyaz Kitap (1993) 97 2.1.2. Essen Zirvesi (1994) 98 2.1.3. Amsterdam Antlaşması (1997) 100 2.1.4. Lüksemburg Zirvesi ve AİS'in Dört Temel Prensibi (1997) . 103 2.1.5. Cardiff Zirvesi (1998) 106 2.1.6. Köln Zirvesi (1999) 106 2.1.7. Lizbon Zirvesi (2000): AİS 2010 Hedefleri ve Açık Koordinasyon Sistemi . 107 2.1.8. Stockholm Zirvesi (2001) 109 2.1.9. Barcelona Zirvesi ve 2002 Yılında Yapılan Gözden Geçirme . 110 2.1.10. Avrupa İstihdam Stratejisinde Yenilenme (2003-2006) 113 2.1.11. Lizbon Stratejisinden (2010) Avrupa 2020 Stratejisine . 116 2.2. Avrupa 2020 Stratejisinin Ara Dönem Tahlili: Akıllı, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı Büyüme Hedefleri . 118 2.2.1. İstihdam 123 2.2.2. AR-GE ve Yenilikçilik. 127 2.2.3. İklim Değişikliği ve Enerji . 130 2.2.4. Eğitim . 132 2.2.5. Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma İle Mücadele 138 2.3. Avrupa 2020 Stratejisi Ara Dönem Tahlili: İşgücü Piyasası ve İstihdam Politikalarının Etkinliği 142 2.3.1. İstihdam, İşsizlik ve Büyüme . 143 2.3.2. Yeni İstihdam Sağlama ve Açık İşler Açısından Bir Değerlendirme adın İstihdamı ve İşsizliği . 146 2.3.3. Kadın İstihdamı ve İşsizliği . 149 2.3.4. Genç İstihdamı ve İşsizliği . 153 2.3.5. Uzun Dönemli İşsizlik Verileri Açısından Bir Değerlendirme 156 2.3.6. İşgücü Piyasası Politikaları Katılımcı Hareketleri . 159 2.3.7. İşgücü Piyasası Politikası Harcama Dağılım ve Miktarları . 161 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM AB KATILIM MÜZAKERE VE MÜKTESEBATA UYUM SÜRECİNDE TÜRKİYE'NİN İSTİHDAM STRATEJİSİ 3.1. Türkiye'nin AB Katılım Müzakere ve İstihdama İlişkin AB Müktesebatına Uyum Süreci . 172 3.1.1. AB Katılım Müzakere Sürecinin Temel Belgelerinde Sosyal Politika ve İstihdam Faslı 177 3.1.2. Uyum Sürecinde Katılım Öncesi Mali Yardım Aracının (IPA) Önemi . 181 3.1.3. Türkiye'nin İstihdam ve Sosyal Reform Programı (ESRP) Çalışmalarına Katılımı . 183 3.1.4. Türkiye'nin Avrupa Birliği İstihdam ve Sosyal Yenilik Programına (EaSI) Katılımı . 183 3.2. AB Katılım Müzakere Sürecinde Türkiye'nin İstihdam Politikalarının Tahlili . 185 3.2.1. Türkiye'de İşgücü Yapısının Genel Görünümü . 185 3.2.2. İstihdam ve Büyüme Tartışmaları: “İstihdamlı / İstihdamsız Büyüme” 189 3.2.3. Kadın İstihdamı ve İşsizliği . 190 3.2.4. Genç İstihdamı ve İşsizliği . 193 3.2.5. Uzun Dönem İşsizlik Açısından Bir Değerlendirme . 196 3.2.6. Kayıt Dışı İstihdam ile Mücadele 199 3.2.7. Pasif İşgücü Piyasası Politikalarının Etkinliği . 203 3.2.8. Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının Etkinliği . 209 3.3. Türkiye'nin 2023 Ulusal İstihdam Stratejisi: Hedef ve Politika Eksenlerinin Tahlili . 220 3.3.1. Ulusal İstihdam Stratejisinin Temel Hedef ve İlkeleri . 221 3.3.2. Ulusal İstihdam Stratejisi Temel Politika Eksenleri: Politika Tedbirleri ve Hedeflerinin Gerçekleşme Düzeyi 222 3.3.2.1. Eğitim-İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi 222 3.3.2.2. İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması 224 3.3.2.3. Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması . 226 3.3.2.4. İstihdam-Sosyal Koruma İlişkisinin Güçlendirilmesi . 228 3.3.3. Ulusal İstihdam Stratejisine Yönelik Değerlendirme ve Tartışmalar 229 SONUÇ 233 KAYNAKÇA . 239 EKLER 252 EK 1: AB Ülkelerinin ve Türkiye'nin AB Toplam Nüfusuna Oranı, (%), (2000-20014) 252 EK 2: AB VE TÜRKİYE'DE NÜFUSUN CİNSİYET YAPISI (%), (2000-2014) . 253 EK 3: AB VE TÜRKİYE'DE 100 ERKEĞE DÜŞEN KADIN SAYISI (%), (2000-20014) 255 EK 4: AB ve Türkiye'de Ortanca Yaş, (2000-2014) 256 EK 5: AB ve Türkiye'de Yaş Gruplarına Göre Nüfus (%), (2014) 257 EK 6: AB ve Türkiye'de, Çalışma Çağı Nüfus ve Toplam Nüfusa Oranı (15 - 64 Yaş ) (%), (2000-2014) 259 EK 7: AB ve Türkiye'de Cinsiyete Göre Çalışma Çağı Nüfus (15 +) (%) (2000-2014) 260 EK 8: AB ve Türkiye'de Bağımlılık Oranı (%), (2000-2014) 263 EK 9: AB ve Türkiye'de 15-74 Yaş Nüfusun Eğitim Durumu (Bin Kişi), (2000-2014) . 264 EK 10: AB ve Türkiye'de İstihdamın Meslek Gruplarına Göre Dağılımı (%), (2014) 267 EK 11: AB ve Türkiye'de Süresine Göre İşsizlik (Bin Kişi), (%), (2000-2014) 268 EK 12: AB Ülkelerinde Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma (%), (2008-2013) . 272 EK 13: AB Ülkelerinde İşgücü Piyasası Harcamaları (Milyon Euro), (Önlemler, Destekler, Toplam), (2008-2013) 273 EK 14: AB Ülkelerinde İşgücü Piyasası Önlemleri Katılımcı Sayısı (2008-2013) ve 2008- 2012 Yılları Arasındaki Değişimi (%) . 274 EK 15: AB Ülkelerinde İşgücü Piyasası Destekleri Katılımcı Sayısı (2008-2013) ve 2008- 2012Yılları Arasındaki Değişimi (%) 275 EK 16: AB Ülkelerinde İşgücü Piyasası Önlemlerinin Çalışma İsteğinde Olan Kişi Başına (PWW) Harcama Dağılımı, (PPS: Satın alma Gücü Standardına Göre), (2008-2013) 276 EK 17: AB Ülkelerinde İşgücü Piyasası Desteklerinin Çalışma İsteğinde Olan Kişi Başına (PWW) Harcama Dağılımı, (PPS: Satın alma Gücü Standardına Göre), (2008-2013) ve GSYH İçindeki Payı (%), (2008-2013) 277 EK 18: Türkiye'de İş Arama Süresine Göre İşsizlik, (Kadın –Erkek), (2000-2014) . 278 EK 19: Türkiye'de Tarım ve Tarım Dışı Sektörlerde Kayıt Dışılık, (2000-2014) . 280 EK 20: Türkiye'de İşsizlik Sigortası Alan Kişi Sayısı ve Ödeme Miktarı (Bin TL), (2008-2014) . 281 EK 21: Ücret Garanti Fonu Hak Eden Kişi Sayısı ve Ödeme Aylık Miktarları (Bin TL) (2008-2014) 282