Betonarme Yapıların Hesap ve Tasarımı

ÖNSÖZ Betonarme yapılar Dünya'da olduğu gibi ülkemizde de en yaygın uygulanan yapı tiplerindendir. Yaygın uygulanması nedeniyle, bu yapılar hakkında çok sayıda kitap ve benzeri yayın hazırlanmıştır. Ancak Ocak 1998 de yürürlüğe giren Deprem Yönetmeliği, kullanmış olduğumuz yayınlara adeta bir deprem etkisi yaparak bunların bazı kısımlarını kullanılamaz duruma getirmiştir. Diğer taraftan 2000 de TS500'ün, 2007 de Deprem Yönetmeliğinin yenilenmesi, sözkonusu yayınlara güçlü artçı deprem etkileri yaparak, bunların kullanılabilecek kısımlarını daha da azaltmıştır. Bu durumda, öğrencilere ve uygulamada çalışan teknik elemanlara yönetmeliklerdeki yeni koşulları da kapsayan kitapların sunulması zorunlu olmuştur. Bu zorunluluk kitabı hazırlamaya sevk eden başlıca neden olmuştur. Kitabı hazırlarken dikkat etmeye çalıştığım hususlardan başlıcaları: * Fakültelerin inşaat mühendisliği ve mimarlık bölümlerindeki, meslek yüksekokullarının inşaat programlarındaki öğrencilerin betonarme açısından öncelikleri farklıdır. Kitap bu öğrenci gruplarının kendi önceliklerini de bulabileceği şekilde hazırlanmıştır. * Bir konuda davranış açıklanırken konu şekillerle desteklenmiştir. Ayrıca yapısal elemanlar için, hesap ve tasarım akış şemaları verilerek kullanıcıya hesapları ve koşulları bir şemada görme imkanı sunulmuştur. * Teknik elemanlara yardımcı olması için; betonun fazla önemsenmeyen ancak sonradan sorun yaratan davranışları malzeme bölümünde açıklanmaya çalışılmıştır. Yine uygulayıcılar için betonarme elemanların boyut ve donatılarına ilişkin yönetmelik koşulları toplu olarak tablolarda verilmiştir. * Okuyucunun bir sayfadan diğer sayfaya baş döndürücü bir şekilde sayfa|ar çevirmesini önlemek, dolayısıyla dikkatini dağıtmamak için, bağıntı ve semboller zaman zaman tekrarlanmıştır. * Betonarme hesaplarda bilinçsizce, tablo, abak ve bilgisayar yazılımı kullanmanın, betonarmenin davranışını ve yapılan hesabın ne anlama geldiğini öğrenmeye olumsuz etki yaptığı, uzmanlar tarafından sık sık dile getirilmektedir. Bu kitapta betonarme hesaplar tablo kullanılmadan yapılmıştır. Sadece kolonların hesap ve tasarımı için ek olarak diyagramlar verilmiştir. * Deprem olayının ülkemiz için önemi, tartışılmaz bir gerçektir. Bu kitapta depreme dayanıklı yapı tasarımı için; gerek mimari tasarım, gerekse taşıyıcı sistem tasarımında dikkat edilmesi gereken hususlar şekil, fotoğraf ve örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. * Öğrencilerin yanında artık uygulamada çalışan mühendisler de zaman zaman sınavlara tabi tutulmaktadır. Bu bağlamda betonarmeye ilişkin test sorularını da içeren örnek sorular, ilgili bölümlerin sonuna eklenmiştir. Kitap hakkında çok değerli görüş ve önerilerini tarafıma ulaştırarak çalışma şevkimi artıran ve katkıda bulunan tüm akademisyenlere, ve özellikle uygulamada çalışan başta M.Hakan Şahin olmak üzere tüm mühendis meslektaşlarıma teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Olası hataların ya da kitap hakkındaki eleştiri ve önerilerin tarafıma ulaştırılması halinde, gönderenlere peşinen teşekkür eder, bunların mutlaka değerlendirileceğini ve gereğinin yapılacağını belirtmek isterim. Akademik hayata atılmam konusunda etkili olan, istediğim konularda bitirme, yüksek lisans ve doktora yapma fırsatı sunarak tezlerimin danışmanlığını yapan, bilgi ve kaynaklarından her zaman yararlandığım Hocam Prof.Dr.Ing.Ahmet Durmuş'a müteşekkir olduğumu belirtmek isterim. Yetişmemde emeği geçen tüm hocalarımı saygıyla anar, aynı bilim dalında olmaktan mutluluk duyduğum çalışma arkadaşlarım Prof.Dr .Yusuf Ayvaz, Prof.Dr.Metin Hüsem ve Yrd.Doç. Dr.Selim Pul'a teşekkürlerimi sunarım. Son bölümün hazırlanmasında da önemli oranda emeği geçen, İnş.Müh Ramazan Acar'a, soru sorarak ya da eleştirilerde bulunarak kitabın hazırlanmasına katkıda bulunan tüm öğrencilerime özellikle de İnş.Y.AAüh.Sökhan Erden'e teşekkür ederim. Kitaptaki üç boyutlu kolon çizimleri ve kapak tasarımı Arş.Gör.Ali URAL tarafından yapılmıştır. Kendisine teşekkürlerimi sunarım. Kendisiyle çalıştığım için kendimi şanslı saydığım, özellikle bilgisayarla ilgili her türlü sorunlarımı özel yeteneği sayesinde hemen çözen ve çok yoğun olduğum dönemlerde bir kurtarıcı gibi yardımıma koşan, çalışma arkadaşım Doç.Dr. Ramazan Livaoğluna teşekkürü bir borç bilirim. Kendileri olmasaydı, bu kitabı hazırlamak benim için herhalde çok daha eziyetli ve sıkıcı olacaktı. Kitabın hazırlanması ve güncellenmesi, tatillerin ve gecelerin önemli bir bölümünü de kapsayan uzun süreli tempolu çalışmaları gerekli kılmıştır. Bu süre içinde beni sabırla destekleyen ve çalışmam için en uygun ortamı sağlayan, eşim Şule'ye, çocuklarım Ayşegül, Esra ve Fatih'e müteşekkir olduğumu belirtmek isterim. Kitabın, betonarme yapıların hesabı, tasarımı ve inşasıyla ilgilenen öğrenci ve teknik elemanlara yardımcı olmasını gönülden dilerim. Adem Doğangün